Hoa Kỳ áp thuế đối ứng đối với Việt Nam trong một số trường hợp nhất định, không phải vì Việt Nam vi phạm một cách toàn diện, mà chủ yếu nhằm xử lý những hành vi bị cho là không công bằng trong thương mại, hoặc liên quan đến việc Việt Nam bị nghi ngờ là nơi “lẩn tránh thuế” của nước thứ ba. Dưới đây là các lý do cụ thể:
✅ 1. Lẩn tránh thuế thông qua Việt Nam
🔍 Mô tả:
Sau khi Hoa Kỳ áp thuế cao với một số nước (đặc biệt là Trung Quốc trong chiến tranh thương mại), nhiều doanh nghiệp tìm cách chuyển hướng sản xuất hoặc lắp ráp tại Việt Nam để né thuế khi xuất khẩu sang Mỹ.
👉 Ví dụ:
-
Các mặt hàng như thép, nhôm, đồ gỗ, pin mặt trời, xe đạp điện… được điều tra vì nghi ngờ dán nhãn “Made in Vietnam” để tránh thuế chống bán phá giá hoặc thuế đối kháng áp cho Trung Quốc.
🔎 Hành động từ phía Hoa Kỳ:
-
Tiến hành điều tra theo Điều 301, Điều 232 hoặc thông qua Bộ Thương mại Mỹ (DOC) và Ủy ban Thương mại Quốc tế (ITC),
-
Nếu phát hiện có gian lận, Mỹ có thể áp thuế đối ứng ngay cả khi hàng hóa được sản xuất tại Việt Nam.
✅ 2. Trợ cấp của Chính phủ hoặc bán phá giá
📌 Mô tả:
Nếu Hoa Kỳ cho rằng hàng hóa từ Việt Nam được trợ cấp không minh bạch hoặc bán phá giá tại thị trường Mỹ (tức bán rẻ hơn giá nội địa), họ có thể:
-
Áp thuế chống trợ cấp (CVD),
-
Áp thuế chống bán phá giá (AD).
👉 Ví dụ:
-
Năm 2020, Mỹ đã áp thuế chống trợ cấp lên một số sản phẩm lốp xe tải nhẹ nhập khẩu từ Việt Nam, với lý do có sự hỗ trợ từ Nhà nước.
✅ 3. Mất cân bằng thương mại kéo dài
📉 Dữ liệu:
-
Việt Nam nhiều năm liên tiếp xuất siêu lớn sang Mỹ (hơn 100 tỷ USD năm 2023),
-
Điều này khiến Mỹ xếp Việt Nam vào danh sách các nước cần theo dõi về thao túng tiền tệ hoặc có thặng dư thương mại không bền vững.
🔎 Phản ứng:
Dù chưa dẫn đến lệnh trừng phạt trực tiếp, nhưng đây là cơ sở để Hoa Kỳ xem xét áp các biện pháp thương mại phòng vệ, kể cả thuế đối ứng, khi cần thiết.
✅ 4. Vấn đề về nguồn gốc xuất xứ và minh bạch thương mại
-
Nếu Việt Nam không kiểm soát chặt chứng nhận xuất xứ (C/O) hoặc cho phép doanh nghiệp nước ngoài núp bóng, hàng hóa có thể bị coi là không đủ tiêu chuẩn xuất sang Mỹ.
-
Hoa Kỳ từng nhiều lần cảnh báo về việc kiểm tra chặt nhãn mác, mã HS, và chuỗi cung ứng của hàng xuất xứ Việt Nam.
🎯 Kết luận
Hoa Kỳ áp thuế đối ứng với Việt Nam không phải vì Việt Nam vi phạm chung, mà thường do:
-
Bị nghi tiếp tay cho hành vi lẩn tránh thuế của nước thứ ba (đặc biệt là Trung Quốc),
-
Xuất khẩu một số mặt hàng bị cáo buộc trợ cấp hoặc bán phá giá,
-
Mất cân bằng thương mại quá lớn kéo dài,
-
Yếu kém trong kiểm soát quy tắc xuất xứ hoặc chứng từ thương mại.
👉 Vì vậy, Việt Nam cần thận trọng trong việc quản lý xuất xứ hàng hóa, minh bạch hóa chuỗi cung ứng, kiểm soát FDI “núp bóng” để tránh bị Mỹ áp thuế bất ngờ.