Cụm từ “dịch thuật” có lẽ đã không còn xa lạ với mỗi chúng ta, không chỉ bởi đây là một trong những ngành nghề có gốc rễ lâu đời, song hành với chiều dài lịch sử nhân loại, mà còn bởi sự bùng nổ của nó trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay. Khi giao tiếp không còn bị giới hạn bởi ranh giới lãnh thổ, nhu cầu chuyển ngữ càng trở nên cấp thiết nhằm đạt được nhịp cầu chung giữa gần 7000 ngôn ngữ được con người sử dụng hàng ngày trên thế giới. Chính những nhu cầu này đã manh nha cho sự ra đời của dịch thuật chuyên nghiệp. Vậy, bạn đã sẵn sàng lên chuyến tàu này, cùng mình tìm hiểu về dịch thuật chuyên nghiệp, triển vọng và cơ hội của nó hay chưa?
#1: Thế nào là dịch thuật chuyên nghiệp?
Hãy cùng bắt đầu bằng những ý niệm đơn giản. Dịch thuật được hiểu đơn thuần là quá trình truyền tải ý nghĩa một cách tương đương từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác. Khi ta chuyển một mẩu chuyện nhỏ từ tiếng Nhật sang tiếng Anh, đó là dịch. Khi ca từ một bài hát được chuyển từ tiếng Hàn sang tiếng Việt, đó cũng là dịch. Tuy nhiên, không phải bất cứ hành động chuyển ngữ nào cũng được coi là dịch thuật chuyên nghiệp. Khi công việc dịch thuật không còn chỉ đơn thuần là “dăm bữa nửa tháng”, hay “một, hai dự án qua đường”, mà đã đồng hành cùng chúng ta trên con đường công danh sự nghiệp, thì đó mới là dịch thuật chuyên nghiệp.
Về cơ bản, chuyên nghiệp là trình độ cao nhất của dịch thuật; nó đã trở thành mục tiêu chung mà mỗi dịch giả đều mong muốn hướng đến. Nếu coi đây là một cái đích, thì quá trình theo đuổi đòi hỏi biên dịch viên phải xây dựng hình ảnh bản thân với kiến thức chuyên môn sâu rộng và tác phong làm việc khoa học, nhạy bén. Bên cạnh đó, phong thái tự tin đương đầu với các lĩnh vực khác nhau như kinh tế, tài chính, luật, y tế, kỹ thuật, v.v. cũng là một tiêu chuẩn quan trọng, giúp dịch giả tạo nên bản dịch chất lượng, mang độ chính xác, rõ ràng và tự nhiên cao.
Ngày nay, chúng ta có thể bắt gặp hình ảnh các công ty dịch thuật chuyên nghiệp và ao ước được là một phần của đội ngũ nhân sự “khí chất ngời ngời” với vốn kiến thức thâm sâu và nghiệp vụ nhạy bén. Bên cạnh quá trình tuyển dụng khắt khe nhằm đảm bảo nguồn nhân lực chất lượng cao, các công ty dịch thuật chuyên nghiệp còn chú trọng xây dựng quy trình dịch thuật bài bản nhằm triển khai dự án quy củ, hệ thống. Đối với họ, việc tuân thủ tuyệt đối bộ quy tắc ứng xử nghề nghiệp không chỉ là nghĩa vụ mà còn là quyền lợi, là tài sản quý giá bậc nhất đối với những người theo đuổi nghề với thái độ nghiêm túc. Một số công ty dịch thuật chuyên nghiệp hàng đầu Việt Nam ngày nay cũng đã có tầm vóc quốc tế và có môi trường làm việc “đáng mơ ước” của mỗi dịch giả trẻ.
#2: Dịch thuật chuyên nghiệp có những triển vọng gì?
Tham vọng về một thế giới “phẳng” đã đặt lên vai các sứ giả ngôn ngữ trọng trách kết nối giao tiếp đa ngôn ngữ. Hơn nữa, một thực tế không thể chối bỏ là, trong thời đại 4.0 này, dù công nghệ đang ngày một hiện đại hóa, thì chúng vẫn không thể thay thế được vai trò của con người. Chính vì vậy, các dịch giả hoàn toàn không phải “không có đất sống”. Dịch thuật chuyên nghiệp hứa hẹn mức thu nhập xứng đáng cho các dịch giả lành nghề và có cống hiến sâu rộng cho lĩnh vực. Hãy cùng tìm hiểu tiêu chuẩn thang nhân viên dịch thuật được giới thiệu bởi Công ty Dịch thuật AM Việt Nam:
Tuy vậy, tôi tin rằng, không chỉ đối với tôi, mà còn với các bạn sinh viên sắp ra trường có nguyện vọng xây dựng sự nghiệp trong ngành dịch thuật, việc theo đuổi dịch thuật chuyên nghiệp có ý nghĩa hơn cả một “công cụ kiếm sống”. Bởi lẽ, cuộc sống là hữu hạn, nên mỗi người đều mong ước được theo đuổi đam mê của bản thân. Theo đuổi dịch thuật chuyên nghiệp trên một chặng đường dài là cơ hội quý giá để các dịch giả có thể hun đúc ngọn lửa nhiệt huyết, duy trì khát khao cống hiến hăng say. Bên cạnh đó, trên con đường sự nghiệp này, mỗi dịch giả cũng sẽ xây dựng được các mối quan hệ chuyên nghiệp bền vững, không ngừng nâng cao kiến thức và trình độ chuyên môn.
#3: Cơ hội nào mở ra cho các dịch giả tương lai?
Cánh cửa dịch thuật chuyên nghiệp luôn dang rộng để chào đón các dịch giả tương lai. Dĩ nhiên rằng, năng lực chuyên môn sẽ đóng vai trò tiên quyết. Một sai lầm phổ biến đối với các bạn sinh viên khi còn ngồi trên ghế nhà trường là không cân bằng được tầm quan trọng của hai chiều ngôn ngữ, dẫn tới quá chú tâm vào ngoại ngữ (tiếng Anh, tiếng Nhật, …) mà vô hình trung lại không trau dồi vốn liếng về tiếng mẹ đẻ (tiếng Việt). Quả thật, tâm lý này sẽ khiến việc chuyển ngữ sau này gặp khó khăn, kém linh hoạt và hiệu quả.
Song, bên cạnh điều kiện tiên quyết đó, ngọn lửa nhiệt huyết đóng vai trò quyết định mà không gì có thể thay thế được trong quá trình theo đuổi dịch thuật chuyên nghiệp. Có thể ví đam mê như nguồn ánh sáng dẫn đường, và nếu thiếu đi, ta sẽ chìm sâu trong chán chường, thất vọng và không có động lực cống hiến. Như vậy, chẳng phải ta sẽ trở nên hệt như những cỗ máy được lập trình để đi theo lối mòn hay sao?
Bên cạnh đó, một bài học tối trọng luôn được củng cố ngay từ trên giảng đường đại học chính là tôn trọng bộ quy tắc đạo đức như hồn cốt của người làm nghề. Hãy đảm bảo sự tôn trọng đối với các quy tắc về tính bảo mật, tinh thần kiên trì học hỏi và tự cam kết không vi phạm bằng mọi giá trước khi vững tâm theo đuổi dịch thuật chuyên nghiệp.
#4: Cuối cùng thì…
Chung quy lại, có một điều nên được nhấn mạnh và khắc ghi: Đừng quá lo lắng và bận tâm về những lời nói ngoài kia rằng ngành dịch thuật đang “dần mất giá”. Sự thật là không có ngành nghề nào bị mất giá, chỉ có chính bản thân chúng ta sẽ mất đi giá trị nếu như không biết nắm bắt cơ hội, trau dồi bản thân và trang bị những điều kiện cần thiết để theo đuổi ngành nghề đó mà thôi!