Quy hoạch TOD (Transit-Oriented Development) là một mô hình phát triển đô thị tập trung vào việc xây dựng các khu vực xung quanh các điểm giao thông công cộng, như ga tàu điện, bến xe buýt, hoặc các trung tâm giao thông chính. Mục tiêu của quy hoạch TOD là tạo ra các khu dân cư, khu thương mại và khu vực làm việc dễ dàng tiếp cận từ các phương tiện giao thông công cộng, giảm bớt phụ thuộc vào ô tô cá nhân và thúc đẩy phát triển bền vững.
Các đặc điểm chính của quy hoạch TOD bao gồm:
- Tiếp cận giao thông công cộng: Các dự án TOD được xây dựng xung quanh các trạm giao thông công cộng (tàu điện, xe buýt, hoặc tàu điện ngầm), giúp cư dân dễ dàng di chuyển mà không cần dùng ô tô.
- Kết nối tốt: Các khu vực TOD thường có cơ sở hạ tầng phát triển tốt, với các tuyến đường bộ, đường đi bộ, và các làn xe đạp kết nối liền mạch với các trạm giao thông công cộng.
- Mật độ cao: Khu vực xung quanh các trạm giao thông công cộng có mật độ xây dựng cao, với các tòa nhà cao tầng, khu dân cư, khu văn phòng, và các cửa hàng. Điều này giúp tăng cường sự sôi động và giảm thiểu không gian bị lãng phí.
- Phát triển bền vững: Quy hoạch TOD thúc đẩy sử dụng năng lượng hiệu quả, giảm khí thải từ giao thông cá nhân, và bảo vệ môi trường. Ngoài ra, nó khuyến khích sử dụng năng lượng tái tạo và các biện pháp tiết kiệm năng lượng trong xây dựng.
- Tích hợp các tiện ích: Các khu vực TOD thường được phát triển để cung cấp một loạt các tiện ích như trường học, bệnh viện, công viên, và các trung tâm thương mại gần với nơi ở, tạo sự thuận tiện cho cư dân và người lao động.
Lợi ích của quy hoạch TOD:
- Giảm tắc nghẽn giao thông: Khuyến khích việc sử dụng phương tiện giao thông công cộng thay vì xe cá nhân.
- Cải thiện chất lượng không khí: Giảm thiểu lượng khí thải từ giao thông cá nhân.
- Tăng cường phát triển kinh tế: Các khu vực TOD thu hút đầu tư và phát triển các dịch vụ thương mại, tạo ra cơ hội việc làm.
- Cải thiện chất lượng sống: Cư dân được sống trong môi trường thuận tiện, gần các tiện ích và dễ dàng tiếp cận giao thông công cộng.
Quy hoạch TOD đang ngày càng trở nên phổ biến ở nhiều thành phố trên thế giới, đặc biệt là trong bối cảnh nhu cầu giảm thiểu tác động tiêu cực của đô thị hóa và giao thông cá nhân.